ÇAĞDAŞ
KENTLERDE
YAYA VE ENGELLİ ULAŞIMI
Engin
ALGÜL
TMMOB
Makine Mühendisleri Odası
İstanbul Şubesi
13. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı
İBB Raylı Sistemler / Teknik İşler (E) Müdürü
Uzman Bilirkişi
Kentler; içinde yaşayan tüm insanların aynı yeterliliğe sahip
olmadıklarını göz önünde bulundurarak, kentli
nüfusun ihtiyaçları düşünülerek, bütünlüklü bilimsel
çalışmalar ile planlanmalıdır.
Yaşama
hakkına saygı, can güvenliğinin sağlanması en öncelikli
konudur. Çağdaş Kentlerde yaya haklarını gözeterek yapılacak
düzenlemelerin;sağladığı ekonomik,sosyal,kültürel ve çevresel
yararların, kenti daha yaşanılır ve güzel kılacağı asla
unutulmamalıdır.
Yaya
ve bisiklet yollarına önem veren kentsel düzenlemelerin; kent
kültürünün gelişmesinde ve demokratik katılımcılıkta önemli
bir işleve sahip olduğu bilinmeli ve aşağıda belirtilen
önlemler alınmalıdır.
- Kent içi ulaşım projeleri ve kentsel tasarım detayları, ergonomik çözümler ihtiva eden ve standartlarına uygun olmalıdır.
- Planlamada; Engelsiz şehir yaratmak amaçlanmalıdır.
- Kentte hiç de “azınlık” olmayan yaşlı, çocuk ve engelli nüfusun; engelsiz,güvenli ve rahat yaya ulaşılabilirliği ve erişilebilirliği sağlanmalıdır.
- Engelliler; içinde yaşadıkları fiziksel çevre, sahip oldukları fiziksel işlev bozuklukları ve yetersizliklerinin yol açtığı sınırlamalar nedeniyle büyük sorunlar yaşamaktadırlar.
- Engellilerin erişebileceği,güvenliği sağlanmış yeni yaya yolları tesis edilmelidir.
- Engelli kişiler için hemzemin yaya geçitlerinin olması bir zorunluluktur.
- Kentin merkezleri yayalarındır.Bir program dâhilinde; sağlık, eğitim, merkezi iş alanları, yeşil alan ve dinlenme tesisleri çevresinde istisnai durumlar dışında tamamen taşıt trafiğine kapalı yayalaştırma bölgeleri ve meydanlar oluşturulmalıdır.
- Durak, peron, istasyon, iskele ve transfer merkezi gibi toplu taşıma mekânlarına güvenli, seri erişilmesine olanak verecek yaya ulaşım yolları tesis edilmelidir.
- Yaya kaldırımları yayalara aittir.
- Kaldırımlar ; her türlü mevsim koşulunda ve araç trafiğinde güvenliği sağlanmış, rahat ve kesintisiz bir şekilde yürümeye elverişli hale getirilmelidir.
- Yayaları engelleyen satış büfeleri, taksi durakları, park eden araçlar, reklam panosu vb ile işgal edilmesi önlenmelidir.
- Geçiş üstünlüğünün her zaman yaya ya ait olduğu ilkesi ile yaya ve taşıtlar için birbirinin hareket kabiliyetini kısıtlamayan ve engellemeyen düzenlemeler acilen yapılmalı ve yaya güvenliği koşulları sağlanmadan taşıt yolları kullanıma açılmamalıdır .
- Yayalar için yeterli sıklıkta ve güvenli yaya geçitleri yapılmalıdır.
- Kent merkezindeki yaya geçişlerinde;üst-alt geçitler tercih edilmemelidir.
- Sinyalize edilmiş (ışıklı) yaya geçitlerinde; geçiş süresi en yavaş yaya olan yaşlı, engelli ve çocuk hızına göre belirlenmelidir.
- Yaya geçişleri,kaldırımlar, kaplamalar, rampalar ve peronlar ergonomik norm ve standartlarda yapılmalıdır.
- Kent topağrafyasının olanak verdiği bölgelerde bisiklet yolları inşa edilmelidir
